Küresel iklim değişikliğini engellemek için ortalama sıcaklık artışı 1.5 derecede durdurulmaya çalışılırken, kentlerin ‘ısı adası’ tesiriyle yıllık ortalama sıcaklığı 1 derece artırdığı ortaya çıktı.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nden Profesör Meltem Erdem Kaya ile Araştırma Vazifelisi Hüseyin Öğçe kentlerin ‘ısı adası’ tesirini ölçen bir çalışma yaptı. 30 farklı meteoroloji istasyonundan alınan İstanbul’un 6 yıllık sıcaklık, rüzgar ve nem datalarının tahlil edilmesiyle hazırlanan çalışmada elde edilen bulgular özetle şöyle: “Kentsel alanlar, kırsal ve ormanlık alanlara nazaran yıllık bazda bir derece daha sıcak. Bu sıcaklık farkı, Temmuz ve Ağustos aylarında 2-3 dereceyi buluyor. Sıcaklıkların 35 derecenin üzerine çıktığı gün sayısı da kentsel alanlarda daha fazla. Yılın en serin periyotlarında ise ortalama sıcaklık farkı 1.3 ila 1.6 dereceye kadar çıkıyor. Anadolu yakasındaki Tuzla-Kadıköy çizgisi ile Avrupa yakasındaki Fatih-Büyükçekmece sınırı, kırsal alanlardan çok daha sıcak. 35 derece ve üzeri sıcaklıkların yaşandığı günler ise İstanbul’un kentsel alanlarında, kırsal ve ormanlık alanlara nazaran sırasıyla iki ve dört gün daha fazla yaşanıyor. Bilhassa Tuzla, Maltepe, Şişli, Florya, Fatih ve Güngören üzere ilçeler, sıcak gün sayısının yüksekliği ile öne çıkıyor.
Yapılar rüzgarı engelliyor
Serinletici tesir yaratabilecek bir öteki öge olan, kuzeydoğudan gelen rüzgarlardan ise İstanbul’da gereğince yararlanılamadığı görülüyor. Çalışmanın bulguları, İstanbul’un kentsel alanlarının, kırsal ve ormanlık alanlara nazaran daha az rüzgarlı olduğunu gösteriyor. Bu durum, yapı stokunun rüzgar perdesi oluşturması ve yeşil alanların azlığından kaynaklanıyor.”
‘Yeşil koridor’ ısıyı 2 derece düşürdü
Yeşil koridorlar, kent içerisindeki yeşil alanları birbirine bağlayarak bir yeşil alan ağı oluşumuna hizmet eden, dere koridorları, yol bitkilendirmeleri üzere peyzaj elemanlarıdır. Yeşil koridorlar aracılığıyla yeşil alanlar ortasında ilgi kurulması, sadece kentsel ısı adası tesirini hafifletmekle kalmaz, kentsel peyzaj kalitesinin artmasına, biyoçeşitliliğin gelişmesini ve hava kirliliğinin azalmasını da sağlar. Global olarak en âlâ bilinen, örnek gösterilen yeşil koridor projelerinden biri, Kolombiya’nin Medellin kentinde, 2016 yılında hayata geçirildi. Medellin kenti, yaklaşık 16 milyon dolarlık bir bütçeyle kent boyunca sekiz binden fazla ağaç dikerek 30 yeşil koridor yarattı. Böylece kentin farklı bölgelerindeki yeşil alanları birbirine bağladı. Program başladıktan üç sene sonra yapılan çalışmalar, Medellin’de kentsel ısı adası tesirinin 2 derece hafiflediğini ortaya koydu.