Bremen Mızıkacıları’nı duymayan yoktur. Sahipleri tarafından yaşlandıkları için kapının önüne konan bir eşek Bremen’e gidip orada müzisyenlik yapmak için yola koyulur. Yolda karşılaştığı bir köpek, bir kedi ve bir horoz da kendisine katılır. Bir meskendeki hırsızları fark eden dört kafadar, hırsızları korkutup kaçırmak için bir plan yapar. Eşek ön ayaklarını pencereye dayar, köpek üstüne çıkar, kedi onun üstüne tırmanır, horoz da en üstteki yerini alır ve daima bir ağızdan bağırmaya başlarlar. Hırsızlar korkup kaçar, dört kafadar da o meskende memnun mesut yaşarlar… Jacob ve Wilhelm Grimm Kardeşlerin kısa bir özetini yaptığımız masalı aslında birlikteliği, günümüzde çok ender rastladığımız dayanışmayı anlatır.
Bremen Mızıkacıları Heykeli Barış Manço müzikleriyle büyüyen biri olarak birçok yaşıtım üzere ben de Bremen Mızıkacıları’yla 7’den 77’ye programıyla tanıştım. Öyküyü birinci kere programda Barış Manço’dan dinlemiş, Barış Manço’nun “Arkadaşım Eşek” müziği için Bremen’de çektiği klibi ilgiyle izlemiştim. Yıllar sonra Bremen’e giderken aklımda bu masal vardı; gözlerim kentle özdeşleşen masal kahramanlarının heykelini aradı. Markplatz Meydanı’ndaki heykeli bulmak için biraz gezinmeniz gerekiyor zira hayal ettiğinizden oldukça küçük. Heykeli bulmak biraz sıkıntı lakin önündeki kalabalık size yardımcı oluyor. Batıl inanca nazaran eşeğin ayaklarına tutunup dilek dileyenlerin dilekleri gerçek oluyormuş.
Şehri gezerken bu heykelin farklı bir manası daha olduğunu fark ettim; kartpostallara işlenmiş bâtın bir sistem eleştirisi…
Bremen’in çabucak her köşesinde heykeli bahis alan ikramlık eşyalar satılıyor; magnetler, tablolar, bardaklar ve kartpostallar üzere… Lakin kartpostallar bilhassa dikkat alımlı. Birçoklarında kıssadaki ve heykeldeki dizilimin tam zıddı yer alıyor. Yani en altta horoz, üzerinde kedi, üzerinde köpek ve en üstte de eşek var. En altta, üstündekileri taşımaya çalışan horoz kan ter içinde kalmış, üstündeki kedi biraz daha az terlemiş, köpek daha da az terli lakin eşek tüm ışıltısı ve hoşluğuyla hiç yorulmadan en üstte duruyor. Kartpostalda da Almanca şöyle bir cümle var: “En büyük eşekler bazen en üstte olmasaydı hayat kolay olabilirdi.”
Bu cümle bana kuşaklardan kuşaklara aktarılan bu masaldaki dayanışmanın gerçek hayatta artık pek de karşılığının olmadığı günümüzü anımsattı. Hem de pek çok manada… Mesela hayvanlarla ilgili kanunda yapılan değişikliğin akabinde toplu köpek katliamlarına şahit olduk. Ya da zenginlerin daha da zenginleştiği fakirlerin daha da fakirleştiği hatta “herkes bir gün fakir olacak” cümlesini yaşadığımız günlerden geçiyoruz. Yani gerçek hayat bizim için bu masaldaki üzere hiç de dayanışma içinde geçmiyor.
Bremen Belediye Sarayı-Markplatz Meydanı/Bremen Bremen’e dönecek olursak burası Almanya’da başlı başına eyalet olan üç kentten biri ve yıllara yenilmeyip özgün mimarisini koruyabilmiş. Markplatz Meydanı bu tarihi yaşatan geçmişten fırlayıp gelmiş üzere. Meydanda yer alan Bremen Belediye Sarayı ihtişamı karşısında büyülenmemek elde değil. Aslında bina UNESCO Dünya Miras Listesi’nde de yer alıyor. Bu listede yer alan bir diğer eser ise 1404 yılında Almanya’daki ticaret ve hukuk özgürlüğünü temsil eden Roland heykeli. Bu heykel de birebir meydanda. Biraz yürüdüğünüzde 13. yüzyılda inşa edilmiş Aziz Peter Katedralini görüyorsunuz.
Roland Heykeli (solda), Aziz Peter Katedrali (sağda) Tarihi meydanın akabinde yürüyerek Ortaçağ Avrupası’nı hissettirecek Schnoor sokağını ya da Bremen’in sanat sokağı olarak bilinen Böttcher Caddesi’ni ziyaret edebilirisiniz. Bu caddede 1920’lerden kalma dükkanlar görüyorsunuz.
Çanlar (solda), sanat sokağı girişi (sağda) Biraz ilerlediğinizde otuz ahşap panele yerleştirilmiş çanlar karşınıza çıkıyor. Bu çanlar birebir anda çaldığında bölgeye has müzikleri dinleyebiliyorsunuz. Kentin kıyısında köşesinde kalmış pek çok detay da keşfetmek mümkün. Ben en çok her yerden yükselen müziği sevdim. Hatta bir sokak sanatkarının viyolonselle çaldığı bir tango kesiminde dans bile ettim.