Mithat Yurdakul – Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye ofisi, çalışma ömründe şiddet ve tacizin önlenmesine ait rehber hazırladı. İş yerlerindeki mobbing ile ilgili bilgi verilen ILO rehberde, mobbingin üstler tarafından uygulanabileceği üzere, astlar tarafından da üstlerine yapılabileceği belirtilerek, birtakım örnek davranışlar sıralandı.
Sürekli eleştirmek
Çalışana kapasitesinin altında işler verilmesi, anlamsız işler verilmesi, yapılan işin daima eleştirilmesi, kelamlarının devamlı kesilmesi, yüzüne karşı ses yükseltilmesi ve azarlanması, özel ömrünün eleştirilmesi, orada değilmiş üzere davranılması, işteki pozisyonunun daima değiştirilmesi, verilen işlerin geri alınması, işten çıkmaya zorlanması, telefonla rahatsız edilmesi, kendisini göstermesinin ve söz etmesinin engellenmesi, imalar, bakışlar yoluyla iş bağlantılarının reddedilmesi, etrafındaki insanların konuşmaması, çalışma ortamının başka çalışma arkadaşlarından başka tutulması üzere hareketlerin mobbing tarifi içinde olduğu belirtilen rehberde, bu davranışlara uğrayan çalışanların tüzel yollara başvurabileceği, mukavelesine haklı fesih yapabileceği söz edildi. Mobbinge uğrayan çalışanın, uğradığı ruhsal şiddetin tespiti ve maruz kaldığı manevi zararın tazmini için de ayrıyeten dava yoluna başvurabileceği kaydedildi.
Hamileliği engelleme taciz
Rehberde, cinsel şiddetin de yalnızca “ilişkiye zorlamakla” hudutlu olmadığı vurgulanarak, cinsel içerikli kelamlar söylemek, telefon, internet üzere teknolojik araçlarla cinsel içerikli malzemeler gönderme, “istenmeyen dokunuşlar”, “üzerine abanma”, “köşeye sıkıştırma”, “sosyal ağ sitelerinde uygunsuz yakınlaşma girişimleri” ya da “konuşmaların” da yaygın cinsel şiddet biçimleri olduğu söz edilirken, bir bayanı çocuk doğurmaya yahut doğurmamaya zorlamanın da cinsel taciz kapsamına girdiği vurgulandı.
Siber şiddet içeriği
Çalışanı atama, meslekte ilerleme, maaş artışı ve primler, mukavelenin uzatılması üzere bahislerde baskı altına almanın “ekonomik şiddet” olarak tanımlandığı rehberde; bir kişinin telefon numarası, e-posta adresi ve toplumsal medya hesaplarını, müsaade almadan diğer bireylere vermenin de “siber şiddet” olduğu tabir edildi. Çalışanlara yönelik rehberde, cep telefonuna daima bildiri göndermek, ısrarlı halde cep telefonundan aramak, toplumsal medya hesaplarını karıştırmak ve buradaki bilgilerle kişiyi denetlemek de siber şiddet olarak açıklandı.
‘Tacizle uğraş kurulu’ önerisi
İLO Türkiye Ofisi rehberinde, iş yerlerinin bünyesinde, cinsiyet dağılımının dikkate alındığı, emekçi ve patron temsilcilerinin iştirakiyle “şiddet ve tacizle uğraş kurulu” oluşturulması önerildi. Şurada insan kaynakları departmanı, iş yeri doktoru, ruhsal danışman ve iş güvenliği uzmanının da yer alması gerektiği tabir edilen rehberde, burada öncelikle şiddete maruz kalanın beyanlarının temel alınması gerektiği, fakat şikâyet edilenin direkt hatalı kabul edilemeyeceği vurgulandı. Yapılacak inceleme sonrasında konseyin işyeri siyaseti gereği sorumlu çalışana yaptırım uygulayabileceği, gerekli görülmesi halinde yasal prosedürün de işletilebileceği kaydedildi.